будан

  • 31сахт — [سخت] 1. маҳкам, мустаҳкам, устувор, шах; муқоб. суст, мулоим, нарм; ҷисми сахт; одам аз гул нозук, аз санг сахт аст (мақ.) 2. душвор, мушкил; кори сахт 3. вазнин; кори сахт; хоби сахт хоби вазнин; хобе, ки кас аз он бедор нашавад 4. шадид,… …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 32тоб — I [تاب] 1. асоси замони ҳозира аз феъли тобидан ва тофтан 2. ҷузъи пасини баъзе калимаҳои мураккаб ба маънои тобдиҳанда; (мас. ресмонтоб) тобон, фурӯзон; (маҷ. оламтоб, шабтоб…) II [تاب] тоқат, бардошт, сабр, ором, қудрат, тавоноӣ; тоб овардан… …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 33чавгон — I [چوگان] 1. чӯбдастаи саркаҷ, ки бо он дар чавгонбозӣ гӯйро мезананд 2. бозии чавгон, бозии гӯй ва чавгон, чавгонбозӣ 3. маҷ. хамида, дуто, кӯж, мунҳанӣ 4. чӯбе, ки бо он нақора, дуҳул мезананд, чӯбдасти дуҳулнавозӣ ва нақоразанӣ: чавгони табл 5 …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 34ақл — [عقل] а. қобилияти дарки моҳияти чизҳо, қобилияти фаҳмиш, қувваи идрок ва дарёфти неку бад; зеҳн, фаҳм, хирад: ақли баркамол, ақли расо, ақли солим, ақлу заковат, ақлу тамиз, ақлу фаросат, ақлу фаҳм, ақлу ҳуш; ақл ба чизе (касе) банд шудан дар… …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 35бахт — [بخت] дар бовари мардум он чи ба ҳолати пешбининашуда дар зиндагӣ рӯй медиҳад, сарнавишт, иқбол, толеъ, қисмат, насиба, баҳра: бахти бад, бахти баланд, бахти безавол; ба бахти… ба толеи…, ба хушбахтии…; бахти бадфарҷом бахти бад, толеи паст;… …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 36бо — I [با] пешванд 1. ҳамроҳ будан, якҷоя шудан ва иштирок карданро дар иҷрои ягон амал (бо шахсе ё чизе) ифода мекунад; ҳамроҳи…, дар якҷоягии…, ба иштироки…: бо ҳам, бо ҳамдигар, бо ҳамроҳии, бо касе гап (на) задан, бо касе вохӯрдӣ кардан, бо касе… …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 37гарм — [گرم] 1. дорои дамои бештар аз дамои бадани инсон ё дамои муҳити атроф; боҳарорат, ҳароратдор; муқоб. сард, хунук (мас., оби гарм, ҳавои гарм); доғ, тафсон: оши гарм, бӯи хуши нони гарм; дами гарм а) нафаси ҳароратдор; б) маҷ. хӯроки гарми обдор …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 38дар — I [در] асоси замони ҳозира аз даридан. дар در пешванд, ки бо мақсади ифодаи тобишҳои маъноӣ дар аввали баъзе феълҳо меояд: даркашидан, даргузаштан, даррабудан ва ғ. II [در] 1. табақи аз тахта, оҳан ва ғ. сохташуда барои пӯшондани даромадгоҳи хона …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 39доштан — [داشتن] 1. доро (молик, соҳиб) будан ба чизе, дар тасарруфи касе будани чизе: хона доштан, чанд писар доштан, чанд сар гӯсфанд доштан, қурб доштан, ёри меҳрубон доштан, адоват доштан, қобилият доштан, қувват доштан, ҳунар доштан; даромад доштан… …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • 40қавоқ — [قواق] т. пӯсти гирдогирди чашм, ки мижаҳо дар лаби он мерӯянд, пилки чашм; бо қавоқи гирифта // бо қавоқи овезон бо табъи хира, туршрӯёна; қавоқ андохтан бо ифодаи чеҳра ошкор сохтани хиратабъӣ ва баён кардани хашму норозигӣ, рӯ турш кардан;… …

    Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ